استان بوشهر به لحاظ موقعیت جغرافیایی و همسایگی با حدود ۵ کشور حوزه خلیج فارس و همچنین با داشتن جمعیت اهل تسنن در کنار اهل شیعه، یکی از استانهای مهم و حساس در رابطه با تقریب مذاهب اسلامی به شمار می رود که توجه و برنامه ریزی در این امر، بسیار حائز اهمیت است.
به همین منظور و پس از درخواستهای مکرر در راستای ضرورت ایجاد وحدت بیشتر و دانش افزایی مذاهب مختلف در این استان، پیشنهاد تأسیس شعبه دانشگاه مذاهب اسلامی، از سوی روحانیون و مسئولین این استان داده شد و پس از بررسی های اولیه این تصمیم مورد موافقت قرار گرفت و کارهای اولیه تأسیس این دانشگاه در حال انجام است.
به همین بهانه، دیدار و گفتگویی با آیت الله صفائی بوشهری، امام جمعه بوشهر و نماینده ولی فقیه در استان ترتیب داده ایم که در ادامه می خوانید:
*** به عنوان سؤال اول، در مورد ضرورت وحدت در بین مذاهب اسلامی به خصوص بعد از ظهور جریانهای تکفیری سخن بگوئید.
یکی از اصول اساسی در فقه حکومتی اسلامی، و از سیاستهای راهبردی در نظام اسلامی، همین وحدت و انسجام مذاهب اسلامی است. در این رابطه آیات و روایات زیادی در متون دینی موجود است و می توان گفت که در منابع اسلامی، هیچ موضوعی به اندازه وحدت در جغرافیای جهان اسلام تأکید نشده است.
طبق تأکید اکید قرآن مبین، وحدت جمیع مسلمین، حول محور ریسمان الهی، واجب و تفرق از آن ممنوع و مذموم است. در باب حساس و مهم بودن وحدت همین نکته کافی است که می بینیم تمام دشمنان اسلام و استکبار جهانی، وحدت مسلمین را نشانه گرفته اند و تفرق و اختلاف را در برنامه های خود قرار دادند و به خوبی می دانند که با این کار بهتر و بیشتر از راههای دیگر به اهداف شوم و پلید خود خواهند رسید که البته این آرزو را به گور خواهند برد، لذا به فرموده قرآن، اگر وحدت حاکم باشد، ابهت جامعه اسلامی حفظ خواهد شد.
امام راحل و رهبر معظم انقلاب هم طبق همین اساس، یک مدل و الگویی از جامعه اسلامی را پایه ریزی کرده اند که در آن، تمام مذاهب اسلامی، تحت رهبری و زعامت یک انسان بزرگ به عنوان ولی فقیه همه مسلمین، از تفرق و جدایی مذاهب اسلامی جلوگیری کنند و به نظرم همین دستاورد یکی از برکات انقلاب اسلامی است.
*** سؤال دوم: مشکل تفرق در جهان اسلام از کجا نشأت می گیرد؟ با توجه به اینکه خیلی از بزرگان و پیروان مذاهب، به آیات و احادیث اشرافیت دارند و در همه آنها به وحدت تأکید شده است چرا باز شاهد تفرق در جامعه اسلامی هستیم؟
سؤال بسیار مهمی بود، این اتفاق از چند بعد بروز می یابد، یکی اینکه عرض کردم تفرق از دسیسه ها و برنامه های استکبار جهانی است که آنها برنامه های گسترده ای روی این موضوع دارند، و یکی دیگر از راهکارهای آنها، ایجاد برخی از مذاهب جعلی و غیر واقعی در جهان اسلام هست که تمام پشتوانه فکری آن دست خودشان است، در واقع آن مذهب نه اسلامی بلکه استکباری هست که اهداف آنها را دنبال میکند و موضوعات غیر واقعی را مطرح میکند.
موضوع دیگر هم بر میگردد به جهل، نا آگاهی و کم آگاهی بین برخی از پیروان و حتی پیشروان مذاهب که ضرورت ایجاد و تأسیس مراکز علمی و دانشگاهی در همین جا بیش از پیش به چشم می آید. بسیاری از افراد، از آیات و روایات دینی برداشت های غلط دارند و حتی بر اساس همان برداشت غلط، به تکفیر مذهب دیگری حکم می دهند. البته به همه این مسائل باید تعصبات جاهلانه قومی و مذهبی را هم اضافه کرد.
در کل این نکته را باید یاد آور شوم که تفرق بین مذاهب اگر مهار و کنترل نشود، به بحران بزرگ در جامعه اسلامی منجر خواهد شد. اگر تاریخ را مطالعه کنیم، همین تفرق در بین مردم و حتی بزرگان دینی، باعث فروپاشی امپراطوری عظیم عثمانی می شود.
*** با توجه به اینکه حضرتعالی، مسئله وحدت و برادری بین مذاهب اسلامی را بسیار مهم و حساس ارزیابی کردید، در استان بوشهر شرایط چگونه است؟ آیا مذاهب اسلامی در این استان به آن شکلی که فرمودید، دارای وحدت و همدلی هستند؟
استان بوشهر به لحاظ قرار گرفتن در موقعیت خاص جغرافیایی و همسایگی با ۵ کشور حوزه خلیج فارس و از طرفی با دارا بودن ۸ درصد از جمعیت کل استان به عنوان برادران اهل تسنن، از استانهای مهم و شاخص کشور در زمینه وحدت مذاهب اسلامی است. در این استان فضای بسیار صمیمی و برادرانه بین مذاهب حاکم هست و می توانم بگویم که استان بوشهر در این زمینه یک الگو می تواند معرفی شود.
ما هیچ موردی از تنازع قومی و مذهبی در این استان شاهد نبوده ایم و حتی برادران اهل تسنن در مراسمهای مذهبی برادران تشیع حضور می یابند. آنها تابعیت از ولی فقیه را واجب می دانند و به طور مطلق در مسیر انقلاب قرار دارند.
*** ایجاد و تأسیس دانشگاه مذاهب اسلامی در استان بوشهر را چطور ارزیابی می کنید؟ با توجه به اینکه از رسالتهای اصلی این دانشگاه، دانش افزایی پیروان مذاهب هست، تأسیس این دانشگاه در بوشهر، چه قدر می تواند به مسئله وحدت کمک کند؟
ما اگر در مسائل دینی هر چه قدر به دانش افزایی و افزایش بار علمی توجه کنیم، وحدت و انسجام هم بیشتر خواهد شد چرا که در اینصورت همه پی خواهند برد که اسلام یکی هست و همه ما به دنبال یک هدف و مسیر هستیم. قبلا هم عرض کردم که ریشه بسیاری از مشکلات در جهان اسلام، جهل و نا آگاهی بین برخی از پیروان مذاهب هست و اگر در یک فضای علمی و معقول این ریشه ها خشکانده شود قطعا به تقویت وحدت کمک خواهد کرد. به نظر من دانشگاه مذاهب از پیشروان این مسیر است و یک جریان موفقی بوده و امیدواریم با تأسیس شعبه ای از این دانشگاه در استان بوشهر، روز به روز به وحدت و انسجام بیشتری برسیم.
*** استقبال مسئولین مختلف استانی، از تأسیس چنین دانشگاهی در استان را چطور ارزیابی می کنید؟
پیشنهاد تأسیس این دانشگاه، پس از نشست ها و بررسی های مختلف بین روحانیون و مسئولین متولی استان بوشهر، از سوی خود ما مطرح شد و خوشبختانه هم مورد موافقت قرار گرفت. قطعا چون نگاه رهبری بر وحدت مذاهب است ما هم باید مطیع امر ایشان باشیم و سعی کنیم از همه ظرفیت های وحدت آفرین بین مذاهب اسلامی استفاده نمائیم، که یکی از این ظرفیتها همین دانشگاه مذاهب اسلامی هست.
*** رهبر معظم انقلاب، سابقا در دیدار مسئولین این دانشگاه با ایشان، بر اهمیت و ضرورت وجود این دانشگاه تأکید کردند، در این زمینه هم اگر توضیحی هست بفرمائید.
قطعا این دانشگاه هم در بعد ملی و داخلی و هم در بعد بین المللی می تواند نقش مثبتی ایفا نماید و با تربیت دانشجویان و روحانیان علمی، از تفرق و شکاف بین مذاهب اسلامی بکاهد. هر چه قدر که دانشجویان و پیروان مذاهب دانش افزایی داشته باشند بیشتر به وحدت نزدیک خواهیم شد.
*** به عنوان سؤال آخر، حضرت آقا در جایی به حوزه های علمیه انقلابی تأکید داشتند و اینکه حوزه باید انقلابی باشد، در این مورد چه نظری دارید؟
فرمایش مقام معظم رهبری، بسیار سنجیده و دقیق است چرا که اگر حوزه ای انقلابی نباشد، از زمان و جامعه عقب می ماند و حوزه ای که انقلابی نباشد اصلا حوزه نیست. حوزه انقلابی باید زمان شناس و متناسب با نیازهای جامعه حرکت کند و برای آینده برنامه داشته باشد.
اگر حوزه انقلابی نباشد در دو حالت قدم برمی دارد یا ساکت و خنثی هست و یا خدای نکرده ضد انقلاب است. الحمدالله حوزه های علمیه در کشور ما در مسیر اهداف و آرمانهای انقلاب حرکت می کند. دانشگاه هم به همین شکل است و آن هم باید انقلابی باشد چرا که انقلاب اسلامی یک حوزه گسترده و وسیعی است که جهان دو قطبی را گسست و بدون وابستگی به آنها و با اتکا به متون دینی و اسلامی رشد کرد و اگر دانشگاه و حوزه از این انقلاب غافل شوند از جامعه عقب می مانند.
تهیه و تنظیم؛ بهروز مهردوست
